راهنمای خرید خودرو دست دوم - بخش دوم نکات حقوقی خرید خودرو
متاسفانه بسیاری از افراد در زمان خرید خودرو به تمام نکات فنی خرید خودرو دقت میکنند اما در زمان انجام معامله به نکات حقوقی اهمیت کافی نمی دهند و این موضوع آنها را با ضررهای جبران ناپذیری روبرو می کند.
در بخش اول این مقاله به طور مفصل به نکات فنی خرید خودروی دست دوم پرداختیم. متاسفانه بسیاری از افراد در زمان خرید خودرو به تمام نکات فنی خرید خودرو دقت میکنند اما در زمان انجام معامله به نکات حقوقی اهمیت کافی نمی دهند و این موضوع آنها را با ضررهای جبران ناپذیری روبرو می کند. در این مقاله سعی کرده ایم تمامی نکات حقوقی خرید خودرو و تبعات ناشی از عدم رعایت آنها را شرح دهیم.
مدارک خودرو را به دقت بررسی کنید
قبل از معامله خودرو، حتما از کامل بودن مدارک شناسایی فروشنده اطمینان حاصل کنید. این مدارک باید شامل موارد زیر باشد:1. کارت خودرو
2. اصل سند خودرو
3. برگ معاینه فنی معتبر
4. پرداخت کامل عوارض شهرداری
5. بیمه خودرو
دقت کنید خودرو حتما به نام طرف مقابل باشد؛ از خرید خودروهایی در رهن شرکت سازنده و یا با پلاک شهرستان‌های دیگر و وکالتی و … حتی المقدور بپرهیزید. برخی دلالان، خودروها را با سند باز و پلاک نفر قبلی می‌فروشند! بعضی خودرو را جای طلب از کسی گرفته‌اند و خرید این مدل خودروها تازه اول داستان است.
در یک نمونه واقعی فردی یک خودروی صفر را خریداری میکند. فروشنده مدعی می شود که طی چندروز آینده به شرکت ایران خودرو مراجعه کرده، خودرو را از رهن خارج و سند را به نام خریدار منتقل میکند. در نتیجه بین طرفین قولنامه دستی نوشته می شود. حتی در قولنامه مبلغی به عنوان جریمه برای دیرکرد در تحویل و انتقال سند خودرو لحاظ می شود. پس از چند روز فروشنده با خریدار تماس گرفته و مدعی می شود که کارخانه با خارج کردن خودرو از رهن موافقت نکرده است و معامله فسخ است. ضمن اینکه خریدار را تهدید می کند که در صورت عدم فسخ قرارداد (بدون پرداخت جریمه از سوی فروشنده) از طریق کمپانی سازنده؛ خودرو را توقیف می کند. این در حالی است که قیمت خودرو هم به شدت افزایش یافته.
متاسفانه این خریدار نمی دانسته که امکان پس گرفته شدن خودرو از طرف کمپانی سازنده وجود دارد چون سند در رهن کمپانی سازنده است. تنها راه رسیدن خریدار به حق خود این است که قرارداد بدون ذکر مشخصات خودرو باشد مثلا نوشته شده باشد بک دستگاه سمند صفر و به شماره شاسی و مشخصات خودرو اشاره نشده باشد. که البته این هم نیازمند صرف هزینه و وقت در راهروهای دادگاه است!
تا حد امکان از خرید خودرو به صورت وکالتی خودداری نمائید
خریدارانی که بدون مراجعه به مراکز تعویض پلاک اقدام به خرید خودرو با تنظیم مبایعه نامه یا وکالتنامه می‌نمایند به مشکلات متعددی روبرو خواهند بود. بنابراین تا حد امکان از خرید خودرو به این شکل خودداری نمائید.1. رانندگی با خودرویی که پلاک آن متعلق به مالک قبلی است، تخلف محسوب شده و مشمول جریمه خواهد شد.
2. چنانچه خریدار به هر دلیل بویژه در زمان ترخیص خودرو از توقفگاه، نیاز به خدمات ترافیکی داشته باشد، در صورت مشکوک بودن به عدم مالکیت، باید مالک اصلی پلاک حضور داشته باشد که این امکان همیشه وجود نخواهد داشت.
مط برگه های جریمه که ناشی از ثبت توسط دوربین های ترافیکی هستند به آدرس و شماره تلفن همراه ارائه شده توسط صاحب پلاک ارسال می‌شود که ممکن است خریدار از آن مطلع نشود. در نتیجه ضمن انباشته شدن جریمه های رانندگی، با رسیدن مبلغ خلافی خودرو به یک میلیون تومان، دستور توقیف خودرو در سیستم اجرائیات صادر و اجرا می‌شود.
4. ممکن است بنا به تقاضای فروشنده از مراجع قضایی بر اساس مستندات، دستور توقیف سیستمی پلاک خودرو برای تعویض پلاک صادر و تحت تعقیب قرار گیرد.
5. ممکن است خودروی خریداری شده دارای مشکلات فنی و یا سند مجعول باشد.
مراقبت باشید فروشنده ممنوع المعامله نباشد
اگر فروشنده به شما پیشنهاد کند که برای تعویض پلاک به جای مراجعه به مراکز تعویض پلاک به شما وکالتنامه بدهد، تا حد امکان این پیشنهاد را قبول نکنید. چرا که اگر فروشنده ممنوع‌المعامله باشد داشتن وکالتنامه از وی فایده ای نخواهد داشت.قبل از سند زدن قرارداد (مبایعه نامه) تنظیم کنید
اولین گام در انجام یک معامله نوشتن قرارداد بین خریدار و فروشنده است که هر طرف قرارداد را موظف می‌سازد تا نسبت به موارد توافق شده تعهد داشته باشند. از نوشتن هر گونه قولنامه دستی خودداری کنید، اگر اولین تجربه خرید خودروی شماست که اصلا زیر بار این حرف نروید! دقت کنید که به تمامی موارد زیر در مبایعه نامه اشاره شود:
1. تمام جزئیات خودرو مانند مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک سوخت یا دوگانه سوز بودن آن و...
2. قیمت توافقی و نحوه پرداخت هزینه از سوی خریدار
3. زمان تحویل خودرو از طرف فروشنده به همراه و بیمه و کارت سوخت
4. زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو
5. نحوه پردات عوارض سالانه شهرداری و مالیات، جرایم و دریافت تائیدیه عدم خلافی خودرو
6. توافقات برای زمان حضور در دفترخانه
همچنین توجه به نکات زیر الزامی است:
1. پیش از خرید خودرو نسبت به بررسی اصالت و صحت خودرو به دقت توجه کنید و آگاه باشید که جمله «مورد معامله عیناً به رؤیت خریدار رسید» در مبایعه نامه به معنی پذیرفتن مورد معامله با شرایط پیدا و پنهان آن است.
2. تا زمان مراجعه به مراکز تعویض پلاک، تأیید اصالت خودرو و احراز ممنوع المعامله نبودن فروشنده، رفع مشکلات احتمالی و همچنین پرداخت جرایم معوقه و دیون دولتی از سوی فروشنده از تسویه حساب و پرداخت کامل پول معامله خودداری کنید. برای این منظور بهتر است مبلغی (بسته به نوع خودروی مورد معامله) از کل مبلغ معامله تا اتمام مراحل معامله و تنظیم سند نزد خریدار باقی بماند تا بتواند ریسک هایی از قبیل به پایان نرسیدن قرارداد از سوی فروشنده را پوشش دهد.
3. در صورت معاوضه دو خودرو، حتما دو قولنامه یا مبایعه‌نامه جدا برای این‌کار تنظیم کنید تا در صورت انجام نشدن تعهدات یک طرف، طرف دیگر مشکلی نداشته باشد.
4. سعی کنید در مبایعه نامه خط خوردگی نباشد. در صورتی که خط خوردگی ایجاد شد با توضیح در پایان مبایعه نامه زیر توضیح مربوطه را نیز همه ی افراد امضا کننده امضا و تایید کنند که خط خوردگی قبل از امضا بوده است.
نمونه مبایعه نامه خودرو
مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو
بهترین روش برای انتقال مالکیت این است که طرفین قرارداد پیش از حضور در دفتر اسناد رسمی در مراکز تعویض پلاک حضور یافته و با ارائه مستندات اقدام به فک پلاک قبلی خودر و نصب پلاک جدید برای خریدار نمایند. قبلا مراحل و مدارک تعویض پلاک خودرو را به طور مفصل توضیح دادیم و همچنین مراکز تعویض پلاک خودرو در تهران را معرفی کردیم.آیا دریافت کارت سبز خودرو به معنی مالکیت خودرو است؟
مراجعه به دفتر ثبت پس از تعویض پلاک خودرو ضروری است.
طبق قانون، تعویض پلاک خودرو، صرفا عوض شدن پلاک طرفین از خودرو است و مالکیت خودرو همچنان به نحوه قبلی برقرار است. خریدار باید بلافاصله بعد از تعویض پلاک با مراجعه به یک دفترخانه اسناد رسمی اقدام به، بنام زدن سند خودرو برای خود نماید. در غیر اینصورت در انتقال بعدی دچار مشکل می شود و موقع فروش خودرو با مشکلات متعددی مواجه می شود که حتی بعضا ممکن است منجر به عدم امکان فروش خودرو بخاطر عدم انتقال مالکیت، بشود.
اسفندماه سال ۱۳۹۵ رییس قوه قضاییه در بخشنامه‌ای به تمامی واحدهای ثبتی و قضایی تاکید داشت برگ سبز تعویض پلاک، سند خودرو نیست و مالکیت خودرو تنها با سند تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی اثبات می‌شود. ماده یک قانون اسناد رسمی نیز مرجع تنظیم و ثبت اسناد را دفترخانه‌ها تعیین کرده است.به عنوان مثال یکی از خریداران خودرو می گوید:
خودرویی را خریداری کردم که چهار بار پیاپی بدون اینکه مالکیت آن با سند رسمی در دفترخانه انتقال یابد صرفا تعویض پلاک شده بود. مشکلی وجود نداشت تا زمانی که سانحه منجر به دیه پیش آمد. با مراجعه به شرکت بیمه و مرجع قضایی اعلام شد که تنها برگ سبز تعویض پلاک کافی نیست و باید بنچاق انتقال رسمی را ارایه دهم. در آن زمان بود که مجبور شدم هزینه مالیات چهار بار انتقال‌های قبلی را شخصا بپردازم و با کلی دردسر مالکین قبلی را پیدا کرده، به دفتر خانه بردم. در نهایت چهار انتقال در دفترخانه انجام شد تا سند رسمی دفترخانه به نام من صادر شود!
البته مشکلات این چنینی بسیار هستند بنابراین مراجعه به دفتر ثبت پس از تعویض پلاک خودرو ضروری است. چرا که نقل و انتقال خودرو بر اساس ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389، تنها به موجب سند رسمی قانونی است. از این رو افرادی که تنها با داشتن برگه سبز تعویض پلاک، خود را مالک خودرو می‌دانند، در مراجع قضایی و شرکت‌های بیمه و... مالک قانونی خودرو محسوب نمی‌شوند.
مراجعه به دفاتر اسناد رسمی
همانطور که گفته شد طبق قانون، پس از تعویض پلاک خودرو طرفین معامله باید با حضور در دفاتر اسناد رسمی نسبت به تنظیم سند قطعی خودرو اقدام نمایند. مدارک مورد نیاز جهت تنظیم سند عبارتند از :• برگ سبز جدید یا همان شناسنامه خودرو صادره در مرکز تعویض پلاک خودرو
• تائیدیه نقل و انتقال خودرو که در مراکز تعویض پلاک صادر می شود
• برگه شرکت سازنده خودرو به نام فروشنده که به آن فاکتور کارخانه یا بنچاق هم گفته می شود
• اصل مدارک شناسائی خریدار و فروشنده خودرو
• بیمه نامه شخص ثالث و کارت هوشمند سوخت
• برگ مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری
• گواهی عدم خلافی که تاریخ یک روز قبل از معامله را داشته باشد
• معاینه فنی به تاریخ یک روز قبل از معامله هنگام تنظیم قرارداد
نکات حقوقی: توجه کنید که دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در زمینه استعلام مالیات مشاغل و عدم خلافی خودرو ندارند. بنابراین فروشنده باید پیش از مراجعه به دفتر اسناد نسبت به دریافت این موارد و ارائه آنها به خریدار اقدام نماید.
هزینه‌های تنظیم سند خودرو
هزینه‌های تنظیم سند خودرو با توجه به نوع خودرو متغیر است اما بر اساس یک جدول مالیاتی در سراسر کشور یکسان است. هزینه های انتقال سند خودرو شامل دو بخش است:1. هزینه حق الثبت و مالیات نقل و انتقال که مخصوص دولت می باشد و باید توسط فروشنده پرداخت شود
2. هزینه حق التحریر که مخصوص دفترخانه می باشد و معمولا بر عهده هر دو طرف می باشد، مگر اینکه خریدار و فروشنده به شکل دیگری توافق نمایند.
در نهایت مجموعه همراه مکانیک در مراحل حقوقی خرید و فروش خودرو نیز در کنار شما خواهد بود. کافی است با مشاوران ما تماس بگیرید تا در تمامی مراحل انتخاب، قیمتگذاری، خرید و فروش خودرو به شما یاری رسانند.
